Mevsuatu Makteli Seyyidü’ş-Şüheda (as), hazırlayan:
Merkez el-Hayme li-Dırasati’s-Sitraticiyye, İntişarat-ı Hayme, Tahran
1388/2009, 816 s.
Kerbela Olayı’nın meydana geldiği tarihten itibaren Şehidlerin
Efendisi İmam Hüseyin’in (as) şehadetini anlatan çok sayıda kitap kaleme
alınmıştır. Bilinen ilk maktel, Ebu Mihnef’in (ö. 157/774) yazdığı Maktelü’l-Hüseyin’dir.
Ancak ne yazık ki bu eser günümüze ulaşmamıştır. Bununla birlikte Ebu Mihnef’in
bir veya iki ravi aracılığıyla naklettiği ve maktelinde bir araya getirdiği
rivayetleri sonraki tarihçiler kitaplarına almışlardır. Dolayısıyla bugün Ebu
Mihnef’in Kerbela rivayetlerinin birçoğuna ulaşabilmekteyiz. Ebu Mihnef’ten sonra da İmam Hüseyin’in
şehadetini anlatan müstakil makteller kaleme alınmış veya tarihçiler
kitaplarında Kerbela Olayı’na dair rivayetleri ayrı bir bölümde
nakletmişlerdir.
Muhtevasını göz önüne alarak başlığını Maktel Derlemesi şeklinde
Türkçeleştirebileceğimiz Mevsuatu Makteli Seyyidü’ş-Şüheda (as), erken dönemden
geç döneme kadar kitaplarında İmam Hüseyin’in şehadetine bir bölüm ayırmış
tarihçilerin kitaplarından yapılmış bir derlemedir.
Hayme Stratejik Araştırmalar Merkezi tarafından hazırlanan
derleme sayesinde, Muhammed ibn Sa’d’dan (ö. 230) Suyutî’ye (ö. 911) kadarki altı
yüzyıllık süreçte, önemli tarih kitaplarında Kerbela Olayı’nın nasıl
işlendiğini görmek mümkün olmaktadır.
Derlemede eserlerinden alıntı yapılan tarihçiler
şunlardır: Muhammed b. Sad, İbn Kuteybe Dineverî, Ahmed b. Muhammed b.
Abdirabbih Endülüsî, Ebu’l-Hasan Ali b. Hüseyin Mesudî, Şeyh Saduk, Şeyh Müfid,
Şeyh Tusî, Ebu Ali Miskeveyh Razî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali Cevzî,
İzzeddin İbnü’l-Esir, Kemalüddin Muhammed b. Talha Şafiî, Sıbt İbnü’l-Cevzî,
Kemalüddin Halebî (İbnü’l-Adim), Ebu’l-Hasan Ali b. İsa İrbilî, Cemaleddin Yusuf
el-Mezzî, İmadüddin İsmail b. Kesir, Şehabüddin Ahmed Hüseynî Şafiî Layicî, Ali
b. Muhammed b. Sabbağ ve Celaleddin Suyutî.
Ebu Mihnef’ten çok sayıda rivayet nakleden Taberî’nin Tarih’inden,
rivayetlerin hacimli olmasından dolayı, bu derlemede alıntı yapılmamıştır.
Ertuğrul Ertekin