18 Eylül 2014 Perşembe

Şiî Fırkalara Giriş



Kerbelâ Savaşı  (detay) 
Brooklyn Müzesi
Şia, tarihte en fazla fırkalara ayrılmış mezheplerden biridir. Tarihi boyunca Şiî ana bünyeden koparak yeni oluşumlar olarak ortaya çıkan Şiî fırkaların birçoğu bir kopuş, yeniden oluş ve birleşim süreci geçirmişlerdir. Nitekim ilk Şiî mezhepler tarihçisi Nevbahtî’nin (öl. 310/922) haklarında bilgi verdiği yüz on dört Şiî karakterli fırkadan Gâliyye, Zeydiyye, İsmailiyye, Nusayriyye ve Ehl-i Hak dışında geriye kalanlarının neredeyse tamamı ya tarih sahnesinden silinmiş ya da bir süre sonra tekrar ana bünyeyle birleşmiştir.

Ana bünyeden kopmalarına sebep olan iddialarını ispatlayıp varlıklarını devam ettirebilmek için kimi zaman hadis imal eden, kimi zaman mevcut hadisleri inançları doğrultusunda yorumlayan bu fırkalar zaman zaman Şiî cemaati etkileri altına almışlardır. Ehlibeyt İmamları’nın fikrî mücadeleleri sonucunda birçoğu ana bünyeyle yeniden birleşen bu fırkalar, beraberlerinde kendilerini farklı kılan unsurları da getirmiş; başta hadis ve kelâm edebiyatı olmak üzere Şiî literatüründe ciddi bilgi kirliliklerine yol açmışlardır.

Şiî fırkaları ana bünyeden koparan nedenlerin başında, Mehdîlik inancının ve bu inançla bağlantılı gaybet ve recat öğretilerinin yanlış anlaşılması gelmektedir.

Blogumuzda, Şiî Fırkalar başlığı altında, tarih boyunca Şia ile ilişkilendirilen fırkaları, erken mezhepler tarihi kaynaklarını esas alarak incelemeye çalışacağız.

Ertuğrul Ertekin