 |
| Ayetullah Maraşî |
Ayetullah el-Uzma Seyyid Şehabeddin Maraşî Necefî, 20
Safer 1315/21 Temmuz 1897 tarihinde Necef’te doğdu. Nesebi, otuz üçüncü batında
İmam Zeynelabidin’e ulaşır. Babası, Necef İlim Havzası’nda müderrislik yapan ve
dönemin önemli fakihlerinden biri olan Ayetullah Seyyid Şemseddin Mahmud Maraşî’dir (ö. 1338/1920).
Seyyid Maraşî, okuma yazma öğrendikten sonra İslâmî
ilimler tahsiline başladı. İlk öğrenimini başta babası, büyük annesi Bibi Şems
Begüm, büyük babası Ayetullah Seyyid Şemseddin Hüseynî Maraşî olmak üzere Necef’teki hocalardan tamamladı. Bu arada çeşitli âlimlerden
matematik, astronomi ve tıp öğrendi.
Çeşitli ilimlerdeki hocaları şunlardır: Şeyh Murtaza
Taleganî (edebiyat), Şeyh Nureddin Şafiî BektaşÎ (tecvid), Seyyid Rıza Saiğ
Bahranî (neseb), Şeyh Muhammed Hüseyin (tefsir), Mirza Muhammed Ali Müderrisî
Çehaderdehî, Aga Mirza Mahmud Şirazî, Aga Muhammed Hüseyin Kacarî (fıkıh ve
usul), Seyyid Hasan Sadr (fıkıh, usul, hadis, diraye), Şeyh Mehdi Halisî
(usul), Muhammed Cevad Belağî, Şeyh Muhammed İsmail Muhallatî (kelam).
Aga Ziyaüddin Irakî, Muhammed Hüseyin Kaşifülgıta, Seyyid
Hasan Sadr olmak üzere dönemin önemli fakihlerinin usul ve fıkıh derslerine
devam eden Seyyid Maraşî, babasının vefatından sonra tahsil hayatını Kerbela,
Samerra ve Kazımeyn’de sürdürdü. 28 yaşında ictihad icazeti almaya hak kazandı.
Seyyid Maraşî, Aga Ziyaüddin Irakî’den,
Seyyid Ebu’l-Hasan Isfahanî’den ve Şeyh Abdülkerim Hairî Yezdî’den ictihad
icazeti almıştır.
Seyyid Maraşî, İmamî Şiî âlimlerin yanı sıra Zeydî ve
Sünnî âlimlerinde de derslerine katılmış, onlardan rivayet icazeti almıştır.
1342/1924 yılında İmam Ali Rıza’yı (as) ziyaret etmek
için Meşhed’e giden Seyyid Maraşî buradan Tahran’a geçti ve bir yıl süreyle
Tahran İlim Havzası’nda Şeyh Abdünnebi Nuri, Aga Hüseyin Necmabadî, Mirza Tahir
Tenkabunî ve Mirza Mehdi Aştiyanî’nin derslerine katıldı.
Ertesi yıl Hz. Masume’yi ziyaret etmek için Kum’a giden
Seyyid Maraşî, Ayetullah Abdülkerim Hairî Yezdî’nin ricası üzerine buraya
yerleşti ve tedrise başladı. Kum’da daha çok Aga Necefî adıyla meşhur oldu.
Önce genç talebelere Arap edebiyatı, mantık usul ve fıkıh
dersleri veren Seyyid Maraşî, Ayetullah Hairî Yezdî’nin (ö. 1355/1936) vefatından
sonra haricî derslere başladı. Kum İlim Havzası’nda 70 yıl süren tedris hayatı
boyunca İran’ın dinî hayatı üzerinde etkili olacak çok sayıda kişinin
yetişmesine öncülük yaptı. Talebelerinden bazıları şunlardır: Murtaza
Mutahharî, Şeyh Muhammed Rıza Mehdevî Kenî, Seyyid Beheştî, Seyyid Mustafa
Humeynî, Şeyh Murtaza Hairî, Seyyid Murtaza Askerî, Seyyid Mahmud Taleganî,
Mirza Cevad Tebrizî.
Ayetullah Burucerdî’nin (ö. 1961) vefatından sonra Kum
İlim Havzası’nın yönetiminde görev alan Seyyid Maraşî, medreseler yaptırdı, birçok
medresenin yapımına katkıda bulundu. Ayrıca içerisinde çok nadir el yazması
eserlerin de muhafaza edildiği Ayetullah Maraşî Genel Kütüphanesi’ni kurdu.
 |
| Ayetullah Maraşî ve İmam Humeynî |
Seyyid Maraşî, 1963’te Pehlevî rejimiyle mücadele eden, İmam Humeynî öncülüğündeki ulemanın yanında yer aldı. 1977 yılından itibaren ortaya
çıkan olaylarda rejimle mücadelesini sürdürerek Pehlevî hanedanının
yıkılmasında etkili oldu. 1979 yılında gerçekleştirilen İslâm İnkılâbı’ndan
sonra İran’da itibarlı bir ilim adamı olarak ilmî ve içtimaî faaliyetlerini
sürdürdü.
 |
| Ayetullah Maraşî'nin el yazısı |
7 Şehriver 1369 (29 Ağustos 1990) tarihinde, 96 yaşında vefat eden Seyyid
Maraşî’nin kabri, kurduğu kütüphanenin girişindedir.
Eserleri: Başta hadis, fıkıh, akaid, ahlâk ve biyografi olmak üzere çeşitli
alanlarda bir kısmı neşredilmemiş 100 kadar eser telif eden Seyyid Maraşî’nin
kitaplarından bazıları şunlardır:Hadisü’l-kisâ; el-Kısas alâ davi’l-Kur’ân ve’s-Sünne; Sebilü’n-necat; el-Leâli’l-muntazama
ve’d-dürerü’s-semine; Eftasiyye; Lümatü’n-nur
ve’z-ziya fi tercemeti’s-Seyyid Ebi’r-Rıza; Münyetü’r-rical fi şerhi Nuhbeti’l-makal;
Talikatü İhkakı’l-hak; Müselselat.
Ertuğrul Ertekin
______________
kaynak: Seyyid Mahmud Maraşî, “Maraşî, Seyyid Şehabeddin”; Nasır Bâkırî Bidehendî, “Ayetullah el-Uzma Maraşî”, Nur-i İlm,
1369, Sayı: 37, s. 48-86; “Seyyid Şehabeddin Maraşî”.