 |
| Allame Belağî |
Allame Belağî olarak tanınan Ayetullah el-Uzma Hacı Şeyh
Muhammed Cevad Belağî, Şeyh Murtaza Ensarî’nin (ö. 1864) vefatından bir yıl sonra, 1282/1865
yılında çok sayıda âlim yetiştirmiş bir ailenin çocuğu olarak Necef’te doğdu.
 |
| Alau’r-Rahman fi tefsiri’l-Kur’ân |
Tahsiline 24 yaşına kadar Necef’te devam eden Allame
Belağî, 1306/1888-89 yılında Kazımeyn’e gitti. Kazımeyn’de altı yıl kalan ve
dönemin ileri gelen hocalarının derslerine devam eden Allame Belağî,
1312/1894-95 yılında tekrar Necef’e döndü. Bu dönemde şu hocaların derslerine
katıldı: Hacı Aga Rıza Hamedanî (ö. 1322/1904), Aga Seyyid Muhammed Hindî (ö. 1323/1905), Şeyh Muhammed
Hasan Mamekanî (ö. 1323/1905), Muhaddis Nuri
(ö. 1320/1902), Ahund Horasanî (ö. 1329/1911).
Allame Belağî, 1326/1908-10 yılında Samerra’ya gitti ve
burada on yıl boyunca, Mirza Şirazî’ye atıfla İkinci Şirazî diye anılan, Mirza
Muhammed Taki Şirazî’nin (ö. 1338/1920) derslerine devam etti. Allame Belağî
birçok hocasından rivayet icazeti almıştır.
1336/1919 yılında İkinci Şirazî öncülüğünde İngiliz
sömürgesiyle mücadele eden ulemaya katılan Allame Belağî, 1337/1920 Devrimi’ne
katılarak âlimlerle birlikte Kazımeyn’e gitti. İki yıl Kazımeyn’de kalan Allame
Belağî, 1338/1921 yılında Necef’e döndü. Necef’te bir yandan tedris
faaliyetleriyle meşgul olan Allame Belağî bir yandan da kitaplar yazdı. Allame
Belağî, yeni kelam ilmi tartışmalarını derslerine taşımış, bu anlamda Şiî ilim
merkezlerine yeni bir bakış tarzı kazandırarak müfredata yeni bir dersin
eklenmesinde etkili olmuştur.
 |
| et-Tevhid ve’t-teslis |
Çok sayıda talebe yetiştiren Allame Belağî’nin
talebelerinden bazıları şunlardır: Hacı Şeyh Muhammed Âl-i Ferecullah Necefî,
Mirza Muhammed Ali Garevî, Seyyid Muhammed Sadık Bahrululum, Seyyid Sadreddin
Cezayirî, Seyyid Ebu’l-Kasım Hoyî, Şeyh Muhammed Rıza Tabesî, Seyyid ŞehabeddinMaraşî.
Allame Belağî, 22 Şaban 1352/10 Aralık 1933 tarihinde
Necef’te vefat etti. Aga Buzurg Tahranî bu konuda şöyle yazar: “Allame Belağî
vefat ettiğinde Necef alt üst oldu. Mübarek naaşı görkemli bir törenle
uğurlandı. Onu İmam Ali Türbesi’ne defnettiler.”
Eserleri: Allame Belağî çok sayıda kitap kaleme almıştır.
Kitaplarının sayısının 60 olduğu söylenmektedir. Eserlerinden bazıları
şunlardır: Alau’r-Rahman fi tefsiri’l-Kur’ân, el-Huda ila dini’l-Musafa (s),
et-Tevhid ve’t-teslis, Acaibü’l-ekazib, Envarü’l-huda, el-Belağü’l-mübin,
et-Talik ale’l-bey mine’l-Mekasib, Rıhletü’l-medresiyye.
Ertuğrul Ertekin
______________
kaynak:Rıza Ustadî, “Guşeha-yi
ez Zendeganî-yiMerhum Şeyh Muhammed Cevad Belağî”,Mişke, 1361,Sayı: 1, s.
109-134; Nasırüddin Ensarî Kummî, “Ayetullah el-Uzma Allame Hacı Şeyh M. Cevad
Belağî”, Nur-i İlm,1370, Sayı: 41, s. 44-70.